TV8’de yayınlanan MasterChef yarışmasında gündeme gelen kalamar dolması izleyiciler tarafından merak edildi. Peki kalamar haram mıdır, caiz midir? Kalamar yemek günah mıdır? Tartışmalara neden olan konunun ayrıntıları haberimizde…
Tv8 ekranlarında büyük ilgiyle izlenen MasterChef programında 30 Kasım Salı günü dokunulmazlık oyunu oynandı. Yarışmanın son bölümünde dolma yarışması düzenlenirken, özellikle kalamar dolma izleyicilerin dikkatini çekti. Kalamarın yenilmesi dini açıdan sorun teşkil eder mi konusu ise pek çok kişi tarafından merak edildi. Tüm bu soruların cevaplarını sizler için hazırladık.
KALAMAR HARAM MI? KALAMAR CAİZ Mİ?
Başta profesyonel olmak üzere birçok mutfakta yengeç, ıstakoz, karides, kalamar, midye gibi deniz ürünleri hazırlanarak tüketiliyor. Ancak toplumda bu ürünlerin yenilmesiyle ilgili haram mı, caiz mi noktasında bazı tereddütler oluşmuş durumda.
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun açıklamasına göre genel anlamda bütün balık türleri helaldir. Ancak burada bazı din alimleri ve mezheplere göre balık olarak sınıflandırılmayan türlerin yenilmesinde bazı anlaşmazlıklar mevcuttur.
Kur’ân’da Yüce Allah, yiyecek olarak haram kılınan hayvanlar ile ilgili olarak şöyle buyurmuştur: “Allah size murdar eti (leş), kanı, domuz etini ve Allah’tan başkası adına kesilmiş olanı haram kıldı…” (Bakara Sûresi, 2/173). Bunun yanında En’âm Sûresi’nin 145. âyeti kerimesinde de aynı şeyler, niteliklerine atıfta bulunularak sayılmıştır.
Bunların yanında Kur’ân-ı Kerîm’de deniz avlarının helal kılındığı ayrıca ifade edilmiştir: “Size ve yolculara geçimlik olmak üzere deniz avı ve yiyeceği helal kılındı…” (Mâide Sûresi, 5/96).
Hz. Peygamber, yenmesi helal ve haram olan hayvanlar ile ilgili açıklamalar yapmıştır. Yapılan bir rivayette şunlar ifade edilmektedir: “Resûlullah (s.a.s.) azı dişi bulunan yırtıcı hayvanların ve pençesiyle avlanan yırtıcı kuşların etlerinin yenmesini yasaklamıştır.” (Müslim, “Sayd”, 15-16; Ebû Dâvud, “Et’ime”, 32).
Deniz ürünleri ile ilgili olarak ise Hz. Peygamber; “Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir” buyurmuştur (Ebû Dâvud, “Tahâret”, 41).
İslam âlimleri, Kur’ân ve hadislerde belirtilen hüküm ve ilkeler ışığında hangi hayvanların etinin helâl veya haram olduğunu belirlemeye çalışmışlardır. Kara ve deniz hayvanları hakkında gerek Kur’ân-ı Kerîm gerekse hadis-i şeriflerde -bazıları dışında- bütün türler isim olarak zikredilmediğinden, bu hususta farklı hükümler ortaya çıkmıştır.
Bu bağlamda, bütün âlimlere göre balık türleri helaldir. Balık dışındaki ürünler, Hanefî âlimler tarafından helal kabul edilmemiştir. Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî alimleri ise Mâide Sûresinin 96. âyetindeki “deniz avı” ifadesinin kapsamlı oluşunu ve Hz. Peygamber’in, “Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir” ifadesine dayanarak, deniz ürünlerinin yenilmesi hususunda oldukça geniş bir yaklaşım ortaya koymuşlardır.
Mâlikî ve Hanbelî âlimlere göre, deniz hayvanları prensip olarak helaldir. Ancak timsah gibi yırtıcı hayvanlar helal değildir.
Şâfiî mezhebinde ise; aslen suda yaşadığı halde karada da yaşayabilen kurbağa, yengeç, kaplumbağa ve su yılanı gibi hayvanlar habis ve zararlı oldukları için helal değildir. Bunların dışında kalan midye, kalamar, ıstakoz, karides gibi deniz ürünlerinin yenmesi ise helaldir.
Sonuç olarak Diyanet’in açıklamasında âlimlerin çoğuna göre, yukarıda belirtilen şekliyle, deniz ürünlerinin üretimi ve tüketiminin helal olduğu söylenebilir.