Yaşadığımız dijital çağda, çocukların elektronik cihazları kullanımı önemli ölçüde artmış durumda ancak bu durum bazı ailelerin ve uzmanların endişelenmesine yol açıyor. Teknoloji; eğitim ve eğlence için faydalı olabilir ama ekran başında geçirilen sürenin, çocuk beyin gelişimini ve genel sağlık durumunu nasıl etkileyebileceği konusunda da şüpheler bulunuyor.
23 YIL BOYUNCA ARAŞTIRMA YAPILDI
Bilim insanlarının ortaya koyduğu bir çalışma ise bu konudaki endişelerin ne kadar haklı olabileceğini gösterdi. 23 yıl süren ve nörogörüntüleme tekniğine dayanan araştırmalara göre, teknolojinin çocuk beyin gelişimi üzerindeki etkilerine ilişkin olarak genel itibariyle ‘olumsuz’ bazı sonuçlar bulundu.
Early Education and Development dergisinde yayınlanan çalışma, toplam 30 bin civarında ve 0-12 yaş arasındaki çocukların beyinlerinde dijital teknolojinin etkilerini ölçmek için nörogörüntüleme tekniklerini kullanan, toplam 33 araştırmanın incelenmesini içeriyor.
EKRANA FAZLA BAKMANIN ÇOCUK BEYİN GELİŞİMİNE ETKİLERİ ÇOK FAZLA
Çalışma özellikle uzun süre ekrana bakmanın, beynin prefrontal korteksinde olumsuz değişikliklere neden olduğunu ortaya koydu. İnsan beyninin bu kısmı; kişilik ifadesi, karar verme ve sosyal davranış gibi çeşitli karmaşık bilişsel fonksiyonlarla ilişkilendiriliyor.
Ayrıca yapılan çalışma neticesinde işitme, bellek, dil ve görsel algı gibi önemli işlevlerle ilişkili olan temporal lob üzerinde bazı etkiler tespit edildi. Yine görsel bilgiyi işlemekle başlıca sorumlu olan oksipital lob üzerinde çeşitli etkiler gözlemlenirken, vücuttan gelen duyusal bilgiyi işlemede önemli bir rol oynayan parietal lob üzerinde de bazı etkiler tespit edildi.
Buna göre ekran kullanımının dikkat, yürütme kontrolü, inhibisyon kontrolü, bilişsel fonksiyonlar ve beyindeki işlevsel bağlantı üzerinde zararlı etkileri bulundu. Ayrıca daha uzun ekran sürelerinin, dil ve bilişsel kontrolle ilgili beyin bölgelerindeki işlevsel bağlantıda azalmayla ilişkilendirildiği ve bu durumun bilişsel gelişim üzerinde olumsuz bir etkisi olabileceği sonucuna varıldı.
TABLET KULLANAN ÇOCUKLAR İÇİN KÖTÜ HABER
Özellikle evlerde çocukların elinden düşürmediği tablet konusunda ise ebeveynlerin daha dikkatli olması gerekiyor. Çünkü araştırmaya göre uzun süre tablet kullanan çocukların, problem çözme ve beyin fonksiyonu gerektiren görevlerde kötü performans sergilediği bulundu.
Toplam 33 araştırmanın incelendiği çalışmanın içerisinde yer alan 4 araştırmada ise video oyunları ve yoğun internet kullanımıyla ilişkili olarak beyinin çeşitli alanlarında zararlı değişikliklerin olduğu, bu durumun beyin hacmini ve bilişsel değerlendirmeleri etkilediği gösterildi.
BÜTÜN SONUÇLAR OLUMSUZ DEĞİL!
Elbette yapılan incelemede bütün sonuçlar kötü değildi. Altı çalışmaya göre, dijital deneyimlerin çocukların beyin fonksiyonunu geliştirebileceği gösterildi.
Örneğin, bazı dijital cihaz kullanıcılarının beyinlerinde odaklanma ve öğrenme kapasitesinin artmış olduğu bulundu. Başka bir çalışma, video oyunları oynayarak çocukların fikir yürütme fonksiyonlarının ve bilişsel yeteneklerinin geliştirilebileceğini gösterdi.
Çalışmanın baş yazarı, Hong Kong Eğitim Üniversitesi Eğitim ve İnsan Gelişimi Fakültesi’nden Profesör Hui Li konuyla ilgili uyarıda bulunarak, “Ebeveynlerin, çocukların dijital dünyada geçirdiği sürelerin beyinsel gelişimlerini olumsuz etkileyebileceğini bilmeleri ve bu konuda dikkatli olmaları gerekmektedir.” dedi.
Hui Li ayrıca, “Ekran sürelerini sınırlamak etkili bir fikir olabilir ancak burada çocuklara olan yaklaşımda dikkatli olmak gerekir. Onlarla olan ilişkimizin bozulmasına izin vermeden, daha yenilikçi, dostça ve pratik uygulamalarla çocukların ekran başında geçirdiği süreler daha aza indirilebilir” ifadelerini kullandı.
Araştırmacılar, çocukların ekrana bakmalarını tamamen yasaklamak yerine, okul ve ev gibi ortamlarda çocukların ekrana bakma sürelerinin daha makul seviyelere indirilmesi gerektiğini belirtti. Uzmanlar sağlıklı beyin gelişimini teşvik eden dijital girişimlerin devlet tarafından da desteklemesi için yetkili kurumlara çağrıda bulundu.
